Het is de titel van Karin Bloemen’s lied over haar overleden moeder.
Ben je geen kind meer wanneer je laatste ouder overleden is?
In de meeste gevallen ben je wel het kind dat de uitvaart van je vader of moeder regelt.
Hoe vaak wordt door de achtergebleven ouder vooraf niet gezegd: “Als ik doodga, doe alles maar net als bij pa, of bij ma…”
Vaak is het ook wel passend om de keuzes van toen te herhalen.
En even vaak vraagt het afscheid van de laatste ouder ook om wat anders of om iets meer.
Want dit afscheid markeert voor jou als kind(eren) een momentum. Geen ouders meer te hebben.
Wees te zijn, al ben je vierendertig of achtenzestig jaar.
In mijn werk als rouwtherapeut hoor ik mensen vaak een metafoor zoeken voor dat verweesde gevoel: ‘Er is geen plafond boven mijn hoofd’ of juist: ‘Het voelt sindsdien alsof mijn fundament ontbreekt’.
Welke beeldspraak men ook gebruikt: het is duidelijk dat er in het familiesysteem iets opschuift, dat er in het leven van het kind iets verandert. Het is een kantelmoment. En je wordt geconfronteerd met je eigen sterfelijkheid, want jijzelf bent nu de oudste generatie.
In de literatuur zijn een paar pareltjes te vinden over dit specifieke verlies: o.a. Gesloten huis van Nicolaas Matsier vond ik prachtig.
Wie dit verlies kent, heeft ervaren dat er een aantal grote issues zijn: het afhandelen van de nalatenschap: Wat doen we met het huis / de spullen / de brieven / de kleren / de kat..?
En daarnaast de vraag wat het gezin nog verbindt zonder die ouder als vast baken. Neemt iemand die rol over of valt het gezin als los zand uit elkaar?
Je laatste ouder verliezen brengt verdriet, rouw, rust of opluchting of schuldgevoel – het hele scala aan emoties kan zich aandienen.
Toen mijn eigen moeder overleed, twaalf jaar nadat mijn vader was gestorven, wist ik (de oudste) de eerste tijd zeker dat ik enorm tekortgeschoten was. Ik had niet gezien dat ze al veel zieker was dan ik dacht, ik had niet genoeg gedaan, was er niet genoeg geweest. Na langere tijd kon ik dat in een ander perspectief zien en milder zijn over mezelf.
Maar ik zie dat het opvlammen van grote emoties na het overlijden van de laatste ouder bij meer mensen speelt.
Dit is een fundamenteel verlies in je leven: want de mensen die jou het leven hebben gegeven zijn er allebei niet meer.
Je hebt het helemaal zelf te doen nu.
Reactie schrijven